Η ευτυχία, ο ενθουσιασμός και η αγάπη που μπορεί να φέρει ο ερχομός ενός μωρού στο ζευγάρι είναι συναισθήματα που δύσκολα μπορείς να τα μετρήσεις και να τα περιγράψεις! Τι γίνεται όμως όταν η οικογένεια μεγαλώνει; Μοιράζονται όλα τα μέλη της οικογένειας τα ίδια συναισθήματα, ή κάποιος μοιάζει να είναι ενοχλημένος από το χαρμόσυνο γεγονός;
Οι γονείς που είναι έτοιμοι να φέρουν στον κόσμο το δεύτερο παιδάκι τους, μπορεί να νιώθουν τώρα πολύ μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές τους, τις γνώσεις τους και την εμπειρία τους. Αν και ο ερχομός ενός δεύτερου παιδιού θα αλλάξει τη ζωή τους με πολλούς τρόπους, τα πράγματα που φάνταζαν δύσκολα και προκαλούσαν ακόμα και πανικό, τώρα μοιάζουν πολύ πιο διαχειρίσιμα και προβλέψιμα! Για το πρώτο τους παιδί όμως, τα συναισθήματα τις περισσότερες φορές δεν είναι ανάλογα.
Πώς μπορεί να νιώθει το μεγαλύτερο παιδί όταν μαθαίνει ότι θα έρθει καινούριο μέλος στην οικογένεια; Φανταστείτε για λίγο την εξής σκηνή. Έρχεται ο σύντροφός σας, σας αγκαλιάζει και σας λέει “Αγάπη μου, σ’ αγαπάω τόσο πολύ που αποφάσισα να έχω άλλη μία σύντροφο (ή σύζυγο ή γυναίκα) ακριβώς όπως εσένα”. Όταν η καινούρια σύντροφος φτάνει τελικά στο σπίτι, διαπιστώνετε ότι είναι πολύ νέα και γλυκιά. Όταν είστε και οι τρεις μαζί, εσάς σας χαιρετάνε ευγενικά, αλλά όλα τα βλέμματα πέφτουν στο νέο μέλος. “Είναι μια κούκλα, σκέτη γλύκα, καταπληκτική!” Και μετά απευθυνόμενοι σε σας, ρωτάνε “Πώς νιώθεις τώρα με τη νέα σύντροφο; Είσαι χαρούμενη;”. Κάπως έτσι νιώθουν τα περισσότερα παιδιά όταν εισβάλλει ένα νέο μέλος στη σχέση τους με τους γονείς…
Το πρώτο παιδί, θα βιώσει την παρουσία ενός μωρού στο σπίτι για πρώτη φορά και όλα τα συναισθήματα που μπορεί να αισθανθεί είναι φυσιολογικά και ανθρώπινα! Τα συναισθήματα αυτά μπορεί να ποικίλουν ή να εναλλάσσονται από τον ενθουσιασμό στη ζήλια και από τη χαρά στο άγχος.
Οι έρευνες δείχνουν πως τα μικρά παιδιά που δεν μπορούν να εκφράσουν με λόγια τα συναισθήματά τους, μπορεί μέσα από τη συμπεριφορά τους να προσπαθήσουν να δείξουν στους γονείς αυτά που νιώθουν. Για παράδειγμα, μπορεί να αρχίσουν να πιπιλίζουν τον αντίχειρά τους, να ζητούν να πιουν γάλα από μπιμπερό, να σταματήσουν να χρησιμοποιούν την τουαλέτα και να λερώνονται πάνω τους, ή να χρησιμοποιούν μωρουδίστικη γλώσσα στην προσπάθειά τους να τραβήξουν την προσοχή των γονιών τους.
Τα μεγαλύτερα παιδιά, μπορεί να εκφράσουν τα συναισθήματά τους δοκιμάζοντας την υπομονή των γονιών, με το να φέρονται άσχημα ή να έχουν ξεσπάσματα. Όλες αυτές οι συμπεριφορές όμως, έχουν συνήθως μικρή διάρκεια. Όταν θα αντιληφθούν ότι το αδερφάκι τους έρχεται για να μείνει, και πως η αγάπη των γονιών τους δε θα απειληθεί από το νέο μέλος της οικογένειας, τότε θα ξεκινήσουν να απολαμβάνουν τη μοναδική εμπειρία!
Προετοιμάζοντας το παιδί για τον ερχομό του μωρού…
Οι ειδικοί τονίζουν πως είναι ιδιαίτερα σημαντική η προετοιμασία του παιδιού για τον ερχομό του μωρού. Τα παιδιά πρέπει να ξέρουν τι έχουν να περιμένουν έτσι ώστε να έχουν το χρόνο να προσαρμοστούν. Μπορεί στην αρχή να τους φανεί δύσκολο να το αντιμετωπίσουν, σιγά σιγά όμως θα αρχίσουν να προσαρμόζονται, να αποδέχονται και να διασκεδάζουν την παρουσία ενός μικρότερου μέλους στο σπίτι!
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να προετοιμάσουν το έδαφος; Οι ειδικοί προτείνουν:
Είναι σημαντικό το μεγαλύτερο παιδί να ενημερωθεί από την αρχή για την εγκυμοσύνη της μαμάς από τους ίδιους τους γονείς και όχι από τρίτους. Οι γονείς πρέπει να προσπαθήσουν να δώσουν όσο πιο ρεαλιστική εικόνα γίνεται για αυτό που έχει να περιμένει το παιδί με το που θα φθάσει το μωρό στο σπίτι. Για παράδειγμα, “Η μαμά θα είναι κουρασμένη και το μωρό θα παίρνει πολύ από το χρόνο μας γιατί δε θα μπορεί να κάνει από μόνο του πράγματα, για αυτό θα χρειαστεί τη βοήθεια όλων μας!”
Αν πρόκειται να γίνουν αλλαγές στο δωμάτιο του μεγαλύτερου παιδιού, καλό είναι αυτές να συμβούν πριν τον ερχομό του μωρού στο σπίτι, έτσι ώστε να μην αισθανθεί ότι εκτοπίζεται. Επίσης, είναι σημαντικό οι γονείς να εκμεταλλευτούν τις επισκέψεις φίλων ή συγγενών που έχουν μωρό για να αποκτήσει το παιδί μια πρώτη εμπειρία του πώς είναι να συνυπάρχει κανείς μαζί του.
Μπορούν επίσης να δουν μαζί με το παιδί φωτογραφίες και βίντεο από τη γέννησή του και τις πρώτες δικές του μέρες στο σπίτι και να συζητήσουν για το πόσο ενθουσιασμένοι ήταν όταν γεννήθηκε και πως όλοι ήθελαν να το δουν και να το κρατήσουν. Όσο πιο πολύ συμμετέχει το παιδί στην προετοιμασία του ερχομού, τόσο πιο εύκολη θα είναι η προσαρμογή του, τονίζουν οι ειδικοί. Οι γονείς μπορούν να δώσουν στο μεγαλύτερο παιδί την επιλογή για τα πρώτα ρούχα του μωρού ή για το χρώμα του δωματίου προτείνοντας κάποιες αποδεκτές επιλογές.
Σε όλη τη διαδικασία της εγκυμοσύνης αλλά και έπειτα από αυτήν, είναι σημαντικό οι γονείς να δίνουν την ευκαιρία στο παιδί να κάνει ερωτήσεις, να εκφράζει τις ανησυχίες του και τα συναισθήματά του. Οι γονείς πρέπει να ακούν πραγματικά τα παιδιά τους για το πώς αισθάνονται για το μωρό και τις αλλαγές στην οικογένεια. Ακόμα και αν εκφράζουν αρνητικά συναισθήματα, οι γονείς δεν πρέπει να τα αρνούνται ή να τα υποτιμούν. Αντίθετα θα πρέπει να βοηθήσουν το παιδί να εκφράζει με λόγια αυτά που νιώθει, κάνοντας ξεκάθαρο πως η σωματική βία δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση προς κανένα μέλος της οικογένειας ακόμα και αν νιώθουν θυμό ή άσχημα συναισθήματα.
Οι γονείς είναι αυτοί που θα βοηθήσουν το μεγαλύτερο παιδί να διαχειριστεί τα συναισθήματά του μέσα από το διάλογο και τη συζήτηση, την αποδοχή και την αγάπη τους. Επίσης, οι γονείς μπορούν να ζητήσουν από τους συγγενείς και τους φίλους να μοιράζουν την προσοχή τους ανάμεσα στο μωρό και το μεγαλύτερο παιδί, έτσι ώστε να μην αισθανθεί ότι αγνοείται ή ότι μένει από έξω.
Όταν το μωρό φτάσει πλέον στο σπίτι, κάθε γονιός θα πρέπει να περνά χρόνο και με το μεγαλύτερο παιδί. Ακόμα και δέκα λεπτά προσωπικού χρόνου με τους γονείς, μπορούν να σημαίνουν πολλά για το παιδί. Οι γονείς έχουν την τάση με το που έρχεται το μικρότερο παιδί, ξαφνικά να περιμένουν ότι το μεγαλύτερο παιδί θα γίνει πιο ανεξάρτητο. Οι ειδικοί όμως αναφέρουν πως όσο λιγότερη ανεξαρτησία περιμένουν οι γονείς, τόση περισσότερη θα δουν από το παιδί. Αν χρειαστεί να το “χαϊδέψουν” λίγο παραπάνω, πρέπει να το κάνουν αν είναι αυτό που φαίνεται ότι ποθεί το παιδί.
Οι γονείς μπορούν να ζητούν τη συνεισφορά του παιδιού στη φροντίδα του μωρού αναθέτοντας για την ηλικία του κατάλληλους ρόλους και ευθύνες. Μπορούν επίσης να επισημαίνουν και να τονίζουν τα πλεονεκτήματα και τα οφέλη του να είσαι μεγαλύτερος όπως για παράδειγμα την επιλογή του φαγητού, τις επιλογές στα παιχνίδια και τη διασκέδαση, την παρέα με φίλους κ.α.
Τέλος, οι γονείς μπορούν να προετοιμάσουν το παιδί για τις όμορφες στιγμές και εμπειρίες που έχουν να ζήσουν με το αδερφάκι τους τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον! Να τονίσουν τη σημασία του να έχεις κάποιον τόσο κοντινό άνθρωπο, τόσο στα εύκολα όσο και στα δύσκολα! Μπορεί για την ώρα να μην μπορέσουν να το αντιληφθούν, σύντομα όμως θα δουν ότι ο ερχομός του μωρού, ήταν ένα από τα καλύτερα δώρα που μπορούσατε να τους δώσετε!
Ελένη Σίγκου για
Parentshelp.gr
Βιβλιογραφία:
Brody, G.H. (2004). Siblings’ direct and indirect contributions to child development. Current Directions in Psychological Science, 13, 124–126.
Dunn, J., & Kendrick, C. (1982). Siblings: Love, envy, and understanding. Campbridge,MA: Harvard University Press.
Fowler, C. (2009). Motives for Sibling Communication. Communication Quarterly 57 (1): 51–66.
Pollet, T. & Nettle, D. (2007). Birth order and face to-face contact with a sibling: Firstborns have more contact than laterborns. Personality and ndividual Differences, 43, 1796-1806
