Όλοι οι άνθρωποι χρειαζόμαστε ανατροφοδότηση γιατί μαθαίνουμε και βελτιωνόμαστε μέσα από αυτήν. Η ανατροφοδότηση είναι αυτή που μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε τις δυνάμεις μας και να τις χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας, να δούμε τι πρέπει να αλλάξουμε, να αποκτήσουμε κίνητρο, να βελτιώσουμε τις επιδόσεις μας.
Η αποτελεσματική ανατροφοδότηση, είναι κρίσιμο συστατικό της επίτευξης γιατί πρέπει να γνωρίζουμε εγκαίρως πώς τα πηγαίνουμε, τι λειτουργεί και τι όχι – κάτι που ισχύει απόλυτα και στα παιδιά. Για να αποκτήσουν τα παιδιά κίνητρα και για να τα διατηρήσουν, πρέπει να είναι σίγουρα για το αν βρίσκονται στο σωστό δρόμο, και σε αυτό θα χρειαστούν τη βοήθεια των γονιών!
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Η ανατροφοδότηση που δίνουν οι γονείς στα παιδιά, θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν κοντά στην πραγματικότητα (ακόμα και αν τα πράγματα είναι στραβά). Για τους γονείς αυτό μπορεί να μοιάζει δύσκολο γιατί φοβούνται πως μπορεί να προκαλέσουν άγχος, απογοήτευση ή αμηχανία στα παιδιά. Χωρίς ειλικρινή ανατροφοδότηση όμως, τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν τι πρέπει να κάνουν διαφορετικά την επόμενη φορά.
Όταν οι γονείς θέλουν να προστατέψουν τα παιδιά από τα συναισθήματα που βιώνουν και τους λένε πράγματα μη ρεαλιστικά επειδή θεωρούν πως αυτό θέλουν να ακούσουν εκείνη την ώρα, δεν τα βοηθούν στην πραγματικότητα να βελτιωθούν. Αν πουν “Μπράβο σου έκανες ότι καλύτερο μπορούσες” ενώ είναι φανερό πως το παιδί δεν το έκανε, τότε μπορεί να νιώσει αδύναμο και ανίκανο να βελτιωθεί.
Όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, είναι σημαντικό οι γονείς μέσω της ανατροφοδότησης να βοηθήσουν το παιδί να πολεμήσει τις αμφιβολίες που έχει για τον εαυτό του. Για να επιτευχθεί αυτό, η ανατροφοδότηση πρέπει να είναι συγκεκριμένη. Τι χρειάζεται βελτίωση; Τι ακριβώς πρέπει να κάνει το παιδί για να βελτιωθεί;
Επίσης, οι γονείς πρέπει να δίνουν έμφαση στα πράγματα που το παιδί έχει τη δύναμη να αλλάξει και είναι υπό τον έλεγχό του. Για παράδειγμα, οι γονείς μπορούν να συζητήσουν για τον χρόνο και την προσπάθεια που κατέβαλε, ή τη μέθοδο μελέτης που χρησιμοποίησε. Επιπλέον, καλό είναι να αποφεύγεται ο έπαινος για την προσπάθεια όταν αυτή δεν ήταν αρκετή και οδήγησε στην αποτυχία. Οι έρευνες δείχνουν πως ο έπαινος σε αυτές τις περιπτώσεις κάνει τα παιδιά να αισθάνονται ανίκανα αφήνοντας την αίσθηση πως δεν μπορούν να βελτιωθούν. Αντί να δίνουν οι γονείς λόγια παρηγοριάς, είναι προτιμότερο να επικεντρώνονται στα πραγματικά δεδομένα – αν η προσπάθεια δεν είναι το πρόβλημα, οι γονείς πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά να δουν τι έφταιξε.
Όταν τα πράγματα πάνε καλά, είναι σημαντικό οι γονείς να αποφεύγουν να χαρακτηρίζουν τα παιδιά με επίθετα όπως “Είσαι πολύ έξυπνος” ή “Είσαι ταλαντούχος”. Ακόμα και αν τα παιδιά θέλουν να εξυμνούνται για αυτά τα χαρακτηριστικά τους, δεν είναι αυτό που πρέπει να ακούσουν για να αποκτήσουν κίνητρα.
Έρευνες δείχνουν πως τα παιδιά που επαινούνται για τις υψηλές τους ικανότητες, νιώθουν περισσότερο ευάλωτα και αμφιβάλουν για τον εαυτό τους όταν έρχονται αργότερα αντιμέτωπα με μια πρόκληση ή αποτυχία. Μπορεί να σκεφτούν πως η επιτυχία συνδέεται με την εξυπνάδα τους και στην ενδεχόμενη αποτυχία να συμπεράνουν πολύ εύκολα πως στερούνται αυτής.
Για αυτό το λόγο, οι γονείς πρέπει να επαινούν εκείνες τις πτυχές της απόδοσης που είναι υπό τον έλεγχο του παιδιού όπως τη δημιουργική του προσέγγιση, τον προσεκτικό σχεδιασμό, την επιμονή και την προσπάθεια, τη θετική στάση του. Έτσι, όταν το παιδί αντιμετωπίσει κάποιες δυσκολίες στο μέλλον, θα θυμηθεί τι το βοήθησε να πετύχει στο παρελθόν και θα ενεργοποιήσει τις γνώσεις και τις εμπειρίες αυτές.
Για να πετύχουμε τους στόχους μας πρέπει να γνωρίζουμε πώς τα πηγαίνουμε. Χωρίς ανατροφοδότηση βαδίζουμε στα τυφλά – στην καλύτερη περίπτωση θα φτάσουμε στον στόχο μας κατά λάθος, και στη χειρότερη περίπτωση θα περιφερόμαστε άσκοπα μέσα στο σκοτάδι χωρίς να φτάνουμε ποτέ στον προορισμό μας. Η ανατροφοδότηση των γονιών επομένως, δεν είναι απλά χρήσιμη, είναι απαραίτητη για τα παιδιά!
Ελένη Σίγκου για
Parentshelp.gr
Βιβλιογραφία:
Halvorson, H. G. (2011). The Art and Science of Giving Your Kids Feedback. The Science of Success. Retrived Online from:
Schunk, D. H. & Rice, J. M. (1986). Extended Attributional Feedback: Sequence Effects During Remedial Reading Instruction. Journal of Early A 6, 55-66.
