Οι περισσότεροι γονείς έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με τις απαιτήσεις των παιδιών τους που άλλες φορές μοιάζουν σωστές και δίκαιες, και άλλες φορές γίνονται ακραίες και παράλογες – “Το θέλω τώρα!”, “Όλοι οι φίλοι μου το έχουν!”, “Θέλω κι άλλο!”, “Αν με αγαπάς θα μου το πάρεις.” Αυτό που κάνουν αρκετά συχνά τα παιδιά είναι να απαιτούν πράγματα και να επικοινωνούν το κατεπείγον της λήψης τους.
Τα παιδιά τείνουν να πιστεύουν ότι δικαιούνται τα πράγματα που θέλουν και χρειάζονται και πως θα πρέπει να τους παρέχονται με το που θα τα ζητήσουν. Σπάνια αναγνωρίζουν ότι η επιμονή τους και ο τρόπος τους για να πάρουν αυτό που θέλουν επηρεάζει τους άλλους. Μπορεί να γίνουν προκλητικά, χειριστικά και αγενή, ή μπορεί να απειλήσουν και να τρελάνουν τους γονείς με την επιμονή των αιτημάτων τους (ιδιαίτερα όταν αυτό συμβαίνει σε δημόσιους χώρους).Είτε το πιστεύετε είτε όχι, αυτή η εγωκεντρική σκέψη των παιδιών είναι στην πραγματικότητα ένα φυσιολογικό και απαραίτητο στάδιο της ανάπτυξης στην πορεία προς την ενηλικίωση. Η ικανοποίηση των επιθυμιών τους, έχει ζωτική σημασία γιατί πιστεύουν πως συνδέεται με την επιβίωσή τους. Η απαιτητικότητα τα βοηθά να επιβιώσουν γιατί διεκδικούν αυτά που νομίζουν ότι χρειάζονται.
Είναι σε αυτό το σημείο όμως που θα χρειαστούν τη βοήθεια των γονιών για να κατευθυνθούν από τον εγωκεντρισμό στον αυτοέλεγχο, να βρουν την ισορροπία μεταξύ των επιθυμιών τους και του αυτοπεριορισμού τους, να διδαχτούν πως δεν μπορούν να έχουν πάντοτε τα πάντα και ιδιαίτερα αν δεν έχουν δουλέψει νωρίτερα σκληρά για να τα αποκτήσουν. Αν δεν επιτευχθεί αυτό, τότε το πιθανότερο είναι πως θα εξελιχθούν σε απαιτητικούς ενήλικες που θα ενδιαφέρονται μόνο για τις προσωπικές τους ανάγκες, επιθυμίες και συναισθήματα αγνοώντας αυτά των άλλων.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Αρχικά οι γονείς πρέπει να εξηγήσουν στα παιδιά τη διαφορά μεταξύ των αναγκών και των θέλω – δύο έννοιες που ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά τις χρησιμοποιούν ως συνώνυμες. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να πουν πως οι βασικές ανάγκες έχουν να κάνουν με πράγματα όπως τα τρόφιμα, η στέγη και τα ρούχα, ενώ τα θέλω έχουν να κάνουν με πράγματα όπως οι λιχουδιές, τα παιχνίδια και η τηλεόραση.
Στη συνέχεια οι γονείς είναι σημαντικό να θέσουν τα όρια και τις προσδοκίες τους στα παιδιά, ξεκαθαρίζοντας πως θα υπάρχουν φορές που θα ακούν το “ναι” και άλλες φορές το “όχι” στα αιτήματά τους. Μπορούν να εξηγήσουν πως ο απαιτητικός και προκλητικός τρόπος για να ζητήσουν κάτι δεν είναι πλέον αποδεκτός, ενώ παράλληλα μπορούν να λειτουργήσουν ως μοντέλα καλής συμπεριφοράς προσέχοντας τον τρόπο που ζητούν οι ίδιοι πράγματα από τα παιδιά τους. Για παράδειγμα, αντί να πουν “Μάζεψε το πιάτο σου από το τραπέζι”, θα μπορούσαν να πουν “Μπορείς να με βοηθήσεις μαζεύοντας το πιάτο σου από το τραπέζι;”.
Αν το παιδί φέρεται προκλητικά και απαιτεί με αγενή τρόπο, οι γονείς μπορούν να ξεκαθαρίσουν πως το αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς θα είναι να αρνηθούν οποιοδήποτε αίτημα. Αντίθετα μπορούν να του δείξουν τη γλώσσα της ευγένειας και του σεβασμού για να εκφράζει αυτά που θέλει και επιθυμεί. Πολλά παιδιά έχουν μάθει να είναι απαιτητικά, να κλαψουρίζουν ή να είναι ενοχλητικά επειδή δεν έχουν διδαχτεί άλλον τρόπο για να εκφράζουν τις ανάγκες τους. Αν υπάρχουν φίλοι, αδέλφια ή άλλοι παρόντες, είναι προτιμότερο η διόρθωση να γίνει σε ιδιωτικό χώρο γιατί μπορεί το παιδί να ρθει σε δύσκολη θέση.
Επίσης σημαντικό είναι να κατανοήσουν τα παιδιά πως δεν γίνεται να έχουν πάντοτε αυτό που θέλουν ή να γίνονται όλα με τον τρόπο που επιθυμούν. Το να μάθουν να ακούν το “όχι” είναι μάθημα ζωής και είναι καλύτερο να το μάθουν τώρα. Οι γονείς μπορούν να εξηγήσουν στα παιδιά πως σίγουρα μπορούν να ζητούν και να διεκδικούν αυτά που θέλουν, αλλά είναι και δικαίωμα των άλλων να αρνηθούν. Όταν λένε “όχι” σε κάτι μπορούν να δίνουν έναν σύντομο λόγο έτσι ώστε τα παιδιά να κατανοούν γιατί το αίτημά τους απορρίπτεται.
Η αναγνώριση των συναισθημάτων δείχνοντας ευαισθησία και κατανόηση για αυτά που νιώθουν τα παιδιά είναι εξίσου σημαντική στην όλη διαδικασία. Εάν για παράδειγμα το παιδί είναι αναστατωμένο επειδή θέλει κάτι που δεν μπορεί να το έχει, οι γονείς μπορούν να δείξουν πως κατανοούν αυτό που νιώθει, να υπενθυμίσουν τον κανόνα που έχουν θέσει και να εξηγήσουν γιατί είναι σημαντικό να τον ακολουθήσει.
Ακριβώς όπως τα παιδιά μαθαίνουν να λένε “ευχαριστώ” και “παρακαλώ”, έτσι θα πρέπει να μάθουν πώς να εκφράζουν τις ανάγκες και τα θέλω τους. Την επόμενη φορά επομένως που θα ακούσετε “Το θέλω τώρα!”, θυμηθείτε πως σας δίνεται η τέλεια ευκαιρία για να διδάξετε κάτι πολύ σπουδαίο στα παιδιά σας που θα φανεί ιδιαίτερα χρήσιμο στην ενήλικη ζωή!
Ελένη Σίγκου για
Parentshelp.gr
