Μητέρα: “Μην κάνεις τόσες ερωτήσεις παιδί μου, η περιέργεια σκότωσε τη γάτα”.
Παιδί: “Τι ήθελε να μάθει η γάτα μαμά;” (μετάφραση από The Portsmouth Daily Times, 1915).
Τι και αν συνηθίζει να λέει ο λαός πως η περιέργεια έφαγε τη γάτα, οι έρευνες δείχνουν ότι η περιέργεια είναι αυτή που γεννά τη μάθηση και κρατά ζωντανή τη γνώση! Η περιέργεια, είναι βασικό χαρακτηριστικό των ιδιοφυών ανθρώπων και δεν έχει καθόλου τυχαία χαρακτηριστεί ως το καύσιμο της ανάπτυξης. Ο Einstein έχει πει “Μοναδικό κίνητρο της επιστημονικής μου δουλειάς είναι η ακατανίκητη επιθυμία μου να κατανοήσω τα μυστικά της φύσης. Δεν έχω κανένα ιδιαίτερο ταλέντο, είμαι απλώς παθιασμένα περίεργος.”
Τα παιδιά είναι από τη φύση τους περίεργα πλάσματα! Από τους πρώτους μήνες κιόλας της ζωής τους αρχίζουν και ανακαλύπτουν τις πέντε αισθήσεις στο σώμα τους. Αρχίζουν και μαθαίνουν να παρατηρούν το περιβάλλον τους, να ταυτοποιούν και να διακρίνουν ήχους, εικόνες, γεύσεις, μυρωδιές και αισθήσεις. Έτσι ξεκινούν και αναπτύσσουν το αίσθημα της περιέργειας για τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω τους. Στην πραγματικότητα, η περιέργεια είναι ένα από το πιο βασικά εργαλεία της μάθησης – και θα αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη στο μέλλον της ανάπτυξης του παιδιού.
Από την ηλικία των οκτώ μηνών, ο εγκέφαλος του παιδιού αρχίζει να θέτει ερωτήματα. Η σωματική δραστηριότητα διεγείρει την περιέργεια των παιδιών, και δεδομένου ότι είναι από τη φύση τους περίεργα για το περιβάλλον τους, το εξερευνούν ως επί το πλείστον μέσα από το παιχνίδι. Βασιζόμενοι στα τελευταία ευρήματα, πολλοί επιστημονικοί κλάδοι συμβουλεύουν τους γονείς να ενθαρρύνουν και να ενισχύουν το αίσθημα της περιέργειας των παιδιών.
Γιατί η περιέργεια είναι σημαντική στην ανάπτυξη των παιδιών;
Οι έρευνες δείχνουν ότι η περιέργεια:
- Διευρύνει το μυαλό του παιδιού και αυτό βοηθά στην ολιστική του ανάπτυξη.
- Κρατά τα παιδιά ενεργά στο να αναζητούν απαντήσεις και τα ωθεί στη διαλεύκανση των μυστηρίων που κρύβει η καθημερινή ζωή.
- Βοηθάει τα παιδιά να δέχονται πληροφορίες και ερεθίσματα, κάνοντάς τα ικανά να αντιλαμβάνονται νέες έννοιες.
- Ενισχύει τις δυνατότητες μάθησης.
- Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ψυχική και πνευματική βελτίωση του παιδιού.
- Οδηγεί στην εξερεύνηση η οποία είναι το κλειδί της μάθησης.
Αν το παιδί καθώς μεγαλώνει διατηρήσει την περιέργειά του, θα συνεχίσει να εξερευνεί και να ανακαλύπτει. Η ανακάλυψη συνδέεται με την ευχαρίστηση, και η ευχαρίστηση οδηγεί στην επανάληψη, και η επανάληψη οδηγεί στη γνώση. Αυτός είναι ο κύκλος της μάθησης που τροφοδοτεί την περιέργεια των παιδιών.
Το παιδί απολαμβάνει να μοιράζεται τις κατακτήσεις του και τις γνώσεις του με τους γονείς και το κοινωνικό του περιβάλλον. Όσο πιο θετική ενίσχυση και υποστήριξη λάβει το παιδί, τόσο μεγαλύτερη είναι η ανταμοιβή και η χαρά για αυτό που κατέκτησε, και τόσο μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και αυτοεκτίμηση θα έχει στο μέλλον για τον εαυτό του και τις ικανότητές του.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, η περιέργεια του παιδιού δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να καταπιέζεται ή να περιορίζεται γιατί αυτό μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξή του.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Οι γονείς μπορεί να ενοχλούνται με τις ατελείωτες ερωτήσεις τύπου “Γιατί μαμά…”, αλλά είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουν ότι για το παιδί τα πάντα γύρω του είναι καινούρια και πρωτόγνωρα, και ως εκ τούτου συναρπαστικά!
Σε πολλά παιδιά η περιέργεια εξασθενεί καθώς μεγαλώνουν και οι γονείς έχουν μερίδιο ευθύνης για αυτό. Οι γονείς αρκετά συχνά και άθελά τους, περιορίζουν την ενθουσιώδη και περίεργη πλευρά των παιδιών με το φόβο, ο οποίος σκοτώνει την περιέργεια και αποτρέπει το παιδί από την εξερεύνηση, την αποδοκιμασία, η οποία εκδηλώνεται από χιλιάδες μη (πχ. μην αγγίζεις, μην ανεβαίνεις, μη σκαρφαλώνεις, μη φωνάζεις, μη λερώνεσαι, κ.α.), και την απουσία τους, η οποία δημιουργεί συναισθήματα ανασφάλειας στο παιδί για να ανακαλύψει καινούρια πράγματα, καθώς επίσης και την έλλειψη ικανότητας να μοιραστεί την ανακάλυψή του.
Οι έρευνες όμως δείχνουν, ότι το συναισθηματικό, κοινωνικό και γνωστικό δυναμικό του παιδιού, εκφράζεται μέσα από την ποσότητα και την ποιότητα των εμπειριών του. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να ενθαρρύνουν και να ενισχύουν την έμφυτη περιέργεια των παιδιών, και ο καλύτερος τρόπος για να το κάνουν είναι μέσα από το παιχνίδι. Οι ενδιαφέρουσες δραστηριότητες και το δημιουργικό παιχνίδι βοηθούν τα παιδιά να ικανοποιούν την περιέργειά τους, αλλά ταυτόχρονα μπορούν να την ενισχύσουν και να την πάνε ένα βήμα παραπέρα δημιουργώντας νέες απορίες και αναζητήσεις.
Οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν τα παιδιά να εξερευνήσουν το φυσικό τους περιβάλλον περιορίζοντας το φόβο, την κριτική και την αποδοκιμασία, και αυτό με τη σειρά του θα κινήσει ακόμα περισσότερο την περιέργεια και θα ενισχύσει τον κύκλο της μάθησης.
Τα παιδιά θα πρέπει να ενθαρρύνονται να θέτουν ερωτήματα και να εκφράζουν απορίες. Έχοντας απαντήσεις στα ερωτήματά τους, τα παιδιά βρίσκονται όλο και πιο κοντά στην κατάκτηση της γνώσης. Επίσης, τα παιδιά θα πρέπει να ενθαρρύνονται να αναζητούν τα ίδια τις απαντήσεις στα ερωτήματά τους όταν αυτό κρίνεται εφικτό, έτσι ώστε να αποκτήσουν περισσότερη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και να ενισχυθεί η κατανόηση για τα πράγματα γύρω τους.
Ενθαρρύνετε τα περίεργα πλασματάκια σας και δείτε τα να μεγαλώνουν και να εξελίσσονται σε άτομα ώριμα γεμάτα γνώσεις και εμπειρίες!
Ελένη Σίγκου για
Parentshelp.gr
