Οι γονείς έχουν τεράστια δύναμη και επιρροή πάνω στα παιδιά. Μπορούν να αποφασίζουν τι θα συμβεί, πότε και για πόσο χρονικό διάστημα. Έχουν την εξουσία να αποφασίζουν τι είναι δίκαιο και τι όχι, να ελέγχουν και να προγραμματίζουν. Αρκετά συχνά όμως, ξεχνούν πως τα παιδιά έχουν τις ικανότητες και τις δυνατότητες να συμβάλλουν με έναν θετικό και ευρηματικό τρόπο στην ανάπτυξη και στη μάθησή τους!
Οι γονείς που πιστεύουν στα παιδιά τους και θέλουν να τα δουν να εξελίσσονται σε ισχυρά και ικανά άτομα, θα πρέπει να αφήσουν στην άκρη λίγο από τη δύναμή τους και να δείξουν εμπιστοσύνη στις δυνατότητες των παιδιών, αναφέρουν οι ειδικοί.
Όταν τα παιδιά συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων κερδίζουν!
Τα παιδιά διαμορφώνουν την εικόνα του εαυτού τους από τα μηνύματα που παίρνουν από το περιβάλλον τους. Αν για παράδειγμα οι γονείς βλέπουν τα παιδιά τους ως ικανά και άξια, τότε θα δουν τον εαυτό τους με τον ίδιο τρόπο.
Τα παιδιά πρέπει να έχουν την αυτοπεποίθηση και τις δεξιότητες για να ανταπεξέλθουν σε προκλήσεις, να αναλάβουν ευθύνες, να δοκιμάσουν στην πράξη το πώς λειτουργεί ο κόσμος, να κάνουν λάθη και να ανακαλύψουν τις συνέπειες. Για να χτίσουν αυτή την αυτοπεποίθηση όμως, πρέπει να έχουν την ευκαιρία να συνεισφέρουν, να βιώσουν εμπειρίες και να μοιραστούν τις αποφάσεις τους σχετικά με το τι θα κάνουν και πώς θα το κάνουν.
Όταν τα παιδιά μαθαίνουν να παίρνουν αποφάσεις, αποκτούν μια σημαντική δεξιότητα! Όπως όμως όλες οι δεξιότητες, έτσι και αυτή χρειάζεται χρόνο και εξάσκηση για να τελειοποιηθεί και η οικογένεια μπορεί να αποτελέσει ένα ασφαλές περιβάλλον για πρόβες!
Τι ακριβώς εννοούμε με τη συμμετοχή;
Η συμμετοχή είναι κάτι περισσότερο από το απλά να ζητάμε τις ιδέες και τις απόψεις των παιδιών. Συμμετοχή των παιδιών σημαίνει να τα ακούμε, να τα παίρνουμε στα σοβαρά και να μετατρέπουμε τις ιδέες και τις προτάσεις τους σε πραγματικότητα!
Η συμμετοχή των παιδιών στη λήψη αποφάσεων σημαίνει πως μπορούν να επηρεάσουν κάποια από τα πράγματα που τους αφορούν και να προσφέρουν μια διαφορετική προοπτική από αυτή των ενηλίκων. Με αυτόν τον τρόπο, οι γονείς μπορούν και κατανοούν τις απόψεις τους, εναρμονίζονται με τις ανάγκες τους και αναγνωρίζουν στα παιδιά το σημαντικό ρόλο που παίζουν στην οικογένεια. Τα παιδιά από τη δική τους πλευρά, κερδίζουν νέες δεξιότητες και γνώσεις, οικοδομούν την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και διδάσκονται τη βασική αρχή της δημοκρατίας.
Τα παιδιά μπορούν να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων με πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα μπορούν να πάρουν αποφάσεις σχετικά με το παιχνίδι. Αν θα παίξουν μόνα τους ή σε ομάδα, αν θα κάνουν μια ήσυχη δραστηριότητα ή αν θα είναι πιο δραστήρια σωματικά, αν θα παίξουν μέσα ή έξω από το σπίτι. Μπορούν να επιλέξουν εκείνα τα πράγματα που τους ενδιαφέρουν και τους ταιριάζουν, ή μπορεί να αποφασίσουν αν θέλουν να κάνουν κάποια πράγματα ανεξάρτητα ή με βοήθεια.
Ο βαθμός συμμετοχής εξαρτάται πάντοτε από την ηλικία, τις ανάγκες και τις δυνατότητες του παιδιού.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Όταν οι γονείς ενθαρρύνουν τα παιδιά να πάρουν αποφάσεις, θα πρέπει να κάνουν ξεκάθαρες στα παιδιά τις επιλογές που είναι διαθέσιμες. Οι γενικές ερωτήσεις όπως “Τι θα ήθελες;” μπορεί να έχουν μη ρεαλιστικές απαντήσεις και απαιτήσεις. Οι επιλογές που δίνονται στα παιδιά πρέπει να είναι πραγματικές και να προσφέρονται μόνο όταν οι γονείς είναι πρόθυμοι να σεβαστούν την απόφαση του παιδιού. Για παράδειγμα, δε θα ήταν χρήσιμο να τα ρωτήσουν αν θέλουν να μαζευτούν από το παιχνίδι αν επιβάλλεται να το πράξουν.
Όλα τα παιδιά έχουν το δικαίωμα και τη δυνατότητα να κάνουν επιλογές στις καθημερινές τους εμπειρίες και δραστηριότητες. Ακόμα και αν φαίνεται δύσκολο στους γονείς να μοιραστούν την εξουσία τους στη λήψη αποφάσεων, θα πρέπει να θυμούνται πως όταν εμπιστεύονται τα παιδιά και αναγνωρίζουν την ικανότητά τους να σκέφτονται και να αποφασίζουν, ενισχύουν την αυτοπεποίθησή τους και τα βοηθούν να αναπτύξουν μια από τις πιο σημαντικές μελλοντικές δεξιότητες!
Ελένη Σίγκου για
Parentshelp.gr
Βιβλιογραφία
Clark, A., Kjort, A.T., & Moss P. (2005). Beyond listening. Children’s Perspectives on Early Childhood Services. Bristol.
Porter, L. (2003). Young Children’s Behaviour: Practical Approaches for Caregivers and Teachers. MacLennan and Petty, New South Wales.
