Ο Γιάννης είναι ένα παιδί 7 χρονών. Του αρέσει να διαβάζει, να συναρμολογεί πράγματα και να παίζει ηλεκτρονικά παιχνίδια. Όταν βρίσκεται με άλλα παιδιά, προτιμάει να ακούει παρά να συμμετέχει στη συζήτηση. Παρόλο που απολαμβάνει το παιχνίδι με ένα παιδί, δεν νιώθει πολύ άνετα να βρίσκεται σε ομάδες παιδιών και ιδιαίτερα να πηγαίνει σε σχολικά πάρτι και γενέθλια. Η δασκάλα του στο σχολείο τον περιγράφει ως ένα έξυπνο παιδί, με πολλές δυνατότητες, καλό μαθητή που του αρέσει κυρίως να παρακολουθεί τους άλλους παρά να ηγείται ο ίδιος.
Ακούγοντας την παραπάνω περιγραφή, πολλοί το Γιάννη θα τον χαρακτήριζαν ως ένα ντροπαλό παιδί. Στην πραγματικότητα όμως δεν είναι έτσι. Ο Γιάννης δεν είναι ντροπαλός, είναι εσωστρεφής. Τα ντροπαλά παιδιά φοβούνται τις κοινωνικές συναναστροφές και καταστάσεις. Δεν είναι απαραίτητο να θέλουν να μένουν μόνα τους, απλά φοβούνται την αλληλεπίδραση με τους άλλους. Το κοινωνικό περιβάλλον αγχώνει τα ντροπαλά παιδιά.
Αντίθετα, τα εσωστρεφή παιδιά απολαμβάνουν τη μοναξιά τους. Όταν βρίσκονται με πολλούς ανθρώπους, νιώθουν την ενέργειά τους να εξαντλείται και στη συνέχεια μπορεί να επιλέξουν τη μοναξιά τους για να ξαναγεμίσουν τις μπαταρίες τους. Τους αρέσει να σκέφτονται και να επεξεργάζονται τα πράγματα μέσα από εσωτερικές διαδικασίες, να αναλύουν τις σκέψεις τους, τις ιδέες τους και τα συναισθήματά τους.
Πολλοί γονείς ίσως αναρωτιούνται αν μπορούν να κάνουν τα παιδιά τους πιο εξωστρεφή. Η αλήθεια είναι πως μέσα από την εξάσκηση κοινωνικών δεξιοτήτων μπορεί να βελτιωθεί η ντροπαλότητα στις κοινωνικές καταστάσεις, αλλά η εσωστρέφεια είναι κομμάτι της προσωπικότητας του παιδιού και του γενετήσιου ταμπεραμέντου του.
Χαρακτηριστικά του εσωστρεφούς παιδιού:
- Έχει λίγους και στενούς φίλους.
- Προτιμάει να ακούει παρά να μιλάει.
- Του αρέσει το δημιουργικό ή το φανταστικό παιχνίδι.
- Απολαμβάνει κυρίως ατομικές δραστηριότητες, όπως το διάβασμα.
- Προτιμάει να είναι παρατηρητής μιας δραστηριότητας παρά να συμμετέχει ενεργά σε αυτήν.
- Εξαντλείται όταν βρίσκεται αρκετή ώρα με άλλους ανθρώπους.
- Έχει ανάγκη από προσωπικό χρόνο και χώρο.
- Δεν μοιράζεται εύκολα τα συναισθήματά του.
Θετικές πτυχές της εσωστρέφειας:
Μπορεί να μην είναι το πιο δημοφιλές παιδί του σχολείου, αλλά σύμφωνα με έρευνες τα εσωστρεφή παιδιά:
- Έχουν φιλίες που είναι πιο ουσιαστικές και διαρκούν περισσότερο.
- Παίρνουν σοφότερες αποφάσεις επειδή έχουν την τάση να σκέφτονται τα πράγματα περισσότερο.
- Δίνουν προσοχή στις λεπτομέρειες και μελετούν διεξοδικά τις κινήσεις τους.
- Αναπτύσσουν εξαιρετικές δεξιότητες καλής ακρόασης, ικανότητα ιδιαίτερα σημαντική για ηγετικές θέσεις.
- Είναι συχνά τα άτομα αυτά που έχουν εφευρετική σκέψη και πρωτοποριακές ιδέες γιατί σκέφτονται και ονειρεύονται πιο απελευθερωμένα. O Αϊνστάιν, ο Γκάντι, ο Δαρβίνος, ο Νιούτον, ο Μπιλ Γκέιτς έχουν χαρακτηριστεί ως οι πιο διάσημοι εσωστρεφείς του κόσμου!
Ο ρόλος των γονιών σύμφωνα με την παιδοψυχολόγο Susan Cain:
- Αποδεχτείτε το παιδί για αυτό που είναι και εκτιμήστε τα μοναδικά χαρακτηριστικά του. Τα εσωστρεφή παιδιά είναι συνήθως ευγενικά, σκεπτόμενα άτομα και προσφέρουν πολύ καλή συντροφιά σε καταστάσεις όπου νιώθουν άνετα.
- Στηρίξτε και ενθαρρύνετε την ικανότητα που έχουν να αναπτύσσουν ενδιαφέροντα και να τα διατηρούν με πάθος.
- Αν το παιδί είναι απρόθυμο να δοκιμάσει νέα πράγματα ή να συναντήσει νέους ανθρώπους, βοηθήστε το με σταδιακή έκθεση. Σεβαστείτε τα όριά του και καθησυχάστε το λέγοντας ότι αυτά που νιώθει είναι φυσιολογικά, αλλά δεν υπάρχει τίποτα που θα πρέπει να φοβάται. Όταν κάνει προσπάθεια να συναναστραφεί κοινωνικά, πείτε του ότι θαυμάζετε τις προσπάθειές του και ότι είστε περήφανοι για αυτό.
- Μην του βάζετε ταμπέλες όπως είσαι “ντροπαλός”. Θα αρχίσει να νιώθει ότι η αμηχανία του είναι ένα χαρακτηριστικό που δεν αλλάζει και δεν μπορεί να ελέγξει.
- Να φτάνετε πρώτοι και από νωρίς σε κοινωνικές συγκεντρώσεις όπως τα γενέθλια. Έτσι το παιδί θα νιώθει ότι οι άλλοι μπαίνουν δεύτεροι στο χώρο που ήδη έχει αρχίσει να τον νιώθει δικό του.
- Διδάξτε του πώς να υπερασπίζεται τον εαυτό του.
- Σεβαστείτε την επιθυμία του για προσωπικό χώρο και χρόνο.
Οι κοινωνίες όπου ζούμε και μεγαλώνουμε είναι αυτές που τις περισσότερες φορές ορίζουν ποια ποιοτικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων θα πρέπει να εκτιμάμε και να θαυμάζουμε. Για παράδειγμα, συνήθως εκτιμάμε και προσέχουμε τους ανθρώπους που έχουν έντονη παρουσία, είναι εξωστρεφείς, είναι κοινωνικά δικτυωμένοι και ιδιαίτερα ομιλητικοί, γιατί έτσι μας έχουν μάθει. Μήπως όμως εγκλωβιζόμαστε σε λανθασμένα στερεότυπα;
Αντί να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τα παιδιά σε κάτι που μπορεί να μην είναι σε θέση είναι, ας τα αποδεχτούμε και ας τα σεβαστούμε, δίνοντας αξία στα μοναδικά χαρακτηριστικά τους. Ας τα βοηθήσουμε να δουν ότι μπορούν να σταθούν επάξια δίπλα σε ανθρώπους που κατάφεραν μέσα από την εσωστρέφειά τους και τα υπέροχα δημιουργικά μυαλό τους, να αλλάξουν τον κόσμο!
Ελένη Σίγκου για
Parentshelp.gr
