Τηλεόραση και παιδί – Γιατί πρέπει οι γονείς να ελέγχουν τη χρήση της;

Σύμφωνα με έρευνες, παιδιά ηλικίας κάτω των 6 ετών σπαταλούν κατά μέσο όρο περίπου, 2 ώρες μπροστά σε οθόνη, κυρίως σε τηλεόραση, βιντεοπαιχνίδια και DVDs. Τα παιδιά και οι έφηβοι από 8 έως 18 ετών, περνούν 4 ώρες την ημέρα μπροστά από μια οθόνη τηλεόρασης και σχεδόν 2 επιπλέον ώρες στον υπολογιστή και σε βιντεοπαιχνίδια. Σίγουρα οι ώρες ακούγονται πολλές, γιατί όμως θα πρέπει οι γονείς να ελέγχουν τη χρήση της τηλεόρασης;

Τα δύο πρώτα χρόνια ζωής θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά για την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Η τηλεόραση μπορεί να “κλέψει” ουσιαστικό χρόνο από τον τρόπο που το παιδί εξερευνά και ανακαλύπτει το περιβάλλον μέσω του παιχνιδιού, αλλά και από την αλληλεπίδραση του παιδιού με τους γονείς και άλλα πρόσωπα, τα οποία όλα μαζί ενθαρρύνουν τη μάθηση, καθώς και την υγιή σωματική και κοινωνική ανάπτυξη.

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, οι πολλές ώρες έκθεσης στην τηλεόραση παρεμβάλουν σε δραστηριότητες όπως, σωματικές δραστηριότητες, στο διάβασμα, στα καθήκοντα, στο παιχνίδι με φίλους και στο χρόνο της οικογένειας.

Φυσικά η σωστή χρήση της τηλεόρασης μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορούν να βελτιώσουν το λεξιλόγιό τους παρακολουθώντας κατάλληλα για την ηλικία τους προγράμματα, και τα παιδιά σχολικής ηλικίας μπορούν να μάθουν μέσα από επιμορφωτικά προγράμματα για τη φύση και τον κόσμο.

Παρόλα τα πλεονεκτήματα, η υπερβολική χρήση της τηλεόρασης μπορεί να γίνει επιβλαβής γιατί:

Τα παιδιά που συστηματικά παρακολουθούν πάνω από 4 ώρες την ημέρα τηλεόραση, έχουν περισσότερος πιθανότητες να γίνουν υπέρβαρα. Τα παιδιά μπροστά στην τηλεόραση βρίσκονται σε πλήρη ακινησία και επίσης, βομβαρδίζονται με διαφημίσεις που τα ενθαρρύνουν να τρώνε ανθυγιεινές τροφές όπως πατατάκια, σοκολάτες, κρουασάν κ.α. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που μείωσαν τις ώρες μπροστά στην τηλεόραση μείωσαν και το βάρος τους.
Τα παιδιά που παρακολουθούν βίαιες σκηνές στην τηλεόραση είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν επιθετική συμπεριφορά και φοβίες. Η βία συχνά προβάλλεται από την τηλεόραση ως κάτι διασκεδαστικό και ως ένα μέσο για να λύνεις αποτελεσματικά τα προβλήματα. Αν και οι γονείς μπορεί να διδάσκουν στα παιδιά τους ότι η βία δεν είναι καλό πράγμα, μέσα από την τηλεόραση τα παιδιά μαθαίνουν πως αν είσαι ο “καλός” της ιστορίας, επιτρέπεται να δαγκώνεις, να χτυπάς και να κλοτσάς. Η έκθεση στη βία από τα μέσα, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα συμπεριφοράς, εφιάλτες και προβλήματα ύπνου επειδή τα παιδιά δεν μπορούν να ξεχωρίσουν εύκολα το πραγματικό από το φανταστικό,
Οι ήρωες και τα πρόσωπα της τηλεόρασης λειτουργούν ως πρότυπα για τα παιδιά, και συχνά τα πρότυπα αυτά επιδεικνύουν επικίνδυνες συμπεριφορές που έχουν σχέση με το κάπνισμα, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που βλέπουν πάνω από 5 ώρες τηλεόραση την ημέρα, είναι πιο πιθανό να ξεκινήσουν το κάπνισμα σε σχέση με τα παιδιά που βλέπουν λιγότερο από 2 ώρες την ημέρα.
Τα παιδιά βλέποντας τηλεόραση, βομβαρδίζονται με δεκάδες διαφημίσεις καθημερινά στις οποίες τα πάντα φαίνονται ιδανικά και το μήνυμα είναι “πρέπει να το έχεις”. Τα παιδιά κάτω των 8 ετών, δεν αντιλαμβάνονται ότι οι διαφημίσεις πουλάνε προϊόντα και ιδιαίτερα αν το προϊόν το προωθεί αγαπημένος τους ήρωας. Ακόμα και τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να χρειάζονται υπενθύμιση για το σκοπό που έχει η διαφήμιση.

Διδάξτε τη σωστή χρήση της τηλεόρασης:

Περιορίστε τις ώρες που βλέπουν τα παιδιά τηλεόραση και ενθαρρύνετέ τα να κάνουν άλλες δραστηριότητες.
Βγάλτε την τηλεόραση από τα παιδικά δωμάτια.
Κλείστε την τηλεόραση τις ώρες που τρώτε.
Μην αφήνετε τα παιδιά να βλέπουν τηλεόραση την ώρα που διαβάζουν.
Χρησιμοποιήστε την τηλεόραση ως ένα προνόμιο που πρέπει να κερδίσουν τα παιδιά και όχι ως δικαίωμά τους. Βάλτε κανόνες όπως, “Η τηλεόραση επιτρέπεται μόνο όταν τελειώνετε τις δουλειές που πρέπει να κάνετε και τα μαθήματά σας”.
Περάστε περισσότερο χρόνο μαζί ως οικογένεια.
Λειτουργήστε ως θετικό παράδειγμα περιορίζοντας τις ώρες που βλέπετε και εσείς τηλεόραση.
Συζητήστε με το παιδί για αυτά που βλέπετε στην τηλεόραση και μοιραστείτε τα δικά σας πιστεύω και τις δικές σας αξίες. Αν δείτε μια σκηνή ή κάτι που δεν εγκρίνετε στην τηλεόραση, κλείστε την και χρησιμοποιήστε την ευκαιρία να κάνετε ερωτήσεις στο παιδί που θα το προβληματίσουν όπως “Πιστεύεις πως ήταν σωστό που αυτοί μάλωσαν;”, “Τι άλλο θα μπορούσαν να κάνουν για να λύσουν το πρόβλημα;”
Προσφέρετε εναλλακτικές λύσεις διασκέδασης. Αν τα παιδιά θέλουν να δουν τηλεόραση, προτείνετε να παίξετε ένα επιτραπέζιο ή να ακούσετε μουσική.
Οι επιλογές για διασκέδαση χωρίς την τηλεόραση είναι άπειρες, για αυτό κλείστε την και περάστε ποιοτικό χρόνο μαζί με τα παιδιά σας!