Μια πολύ συχνή συνήθεια που έχουμε οι άνθρωποι, είναι να συγκρίνουμε τη ζωή μας και τον εαυτό μας με τους άλλους ανθρώπους και τις ζωές τους. Μπορεί να συγκρίνουμε τα αυτοκίνητα, τα σπίτια, τις θέσεις εργασίας, την οικονομική επιφάνεια, τις σχέσεις, την κοινωνική δημοφιλία και ούτω καθεξής. Στο τέλος της ημέρας όμως, αυτή η συνήθεια μπορεί να καταρρακώσει την αυτοεκτίμησή μας και να δημιουργήσει μέσα μας πολλά αρνητικά συναισθήματα.
Τι γίνεται όμως όταν δεν προκαλούμε εμείς τη σύγκριση αλλά κάποιος άλλος μας βάζει σε αυτήν τη διαδικασία; Με άλλα λόγια, πώς νιώθουμε όταν οι άλλοι μας συγκρίνουν, και πιο συγκεκριμένα, τι γίνεται όταν οι γονείς συγκρίνουν τα παιδιά;
Όταν οι γονείς συγκρίνουν τα παιδιά…
“Γιατί δεν πήρες τόσο καλούς βαθμούς όπως ο/η τάδε;”, “Δες πόσο καλά συμπεριφέρεται ο/η τάδε….”, “Ο/η τάδε τα πηγαίνει καλύτερα από εσένα. Γιατί δεν κάνεις ότι και αυτός;” Σας θυμίζουν κάτι αυτές οι φράσεις; Αν ναι, τότε σίγουρα έχετε πέσει στην παγίδα της σύγκρισης. Παρόλο που είναι δύσκολο να αντισταθούμε σε αυτή μιας και έχουμε την τάση να αξιολογούμε την πρόοδο μας σε κάθε τομέα της ζωής μας ελέγχοντας και συγκρίνοντας τις επιδόσεις των γύρων μας, στο τέλος πρόκειται για μια ανώφελη δραστηριότητα γιατί πάντοτε θα υπάρχει κάποιος που είναι καλύτερος από εμάς. Όταν οι γονείς συγκρίνουν, προκαλούν άγχος τόσο στον ίδιο τους τον εαυτό όσο και στα παιδιά τους, αναφέρουν οι ειδικοί.
Για να γίνει όμως λίγο πιο κατανοητή η θέση των παιδιών όταν οι γονείς τους τα συγκρίνουν, ας αντιστρέψουμε για λίγο τα παραπάνω παραδείγματα και στη θέση του παιδιού ας βάλει ο καθένας τον εαυτό του. Πώς θα νιώθατε αν ο/η σύζυγος σας έλεγε, “Γιατί δεν πήρες τόση αύξηση όπως ο/η τάδε;”, “Δες πόσο ωραίο σώμα έχει ο/η τάδε…”, “Ο/η τάδε τα πηγαίνει καλύτερα από εσένα. Γιατί δεν κάνεις ότι και αυτός-ή;”
Πόσο καλά πιστεύατε ότι θα νιώθατε με τον εαυτό σας; Πόσο κίνητρο θα σας έδινε αυτού του είδους η σύγκριση για να προσπαθήσετε για το καλύτερο; Πόσο καλή θα ήταν η ποιότητα της σχέσης σας όταν θα κυκλοφορούσε ανάμεσά σας το φάντασμα πρότυπο; Οι περισσότεροι από εμάς φαντάζομαι πως έχουμε απαντήσει αρνητικά σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα.
Η σύγκριση ακόμα και όταν δεν το συνειδητοποιούμε εμπεριέχει υποτίμηση και βλάπτει την αυτοεκτίμηση του ατόμου. Ακόμα και αν έχουμε τις καλύτερες προθέσεις, ακόμα και αν πιστεύουμε πως η σύγκριση θα αποτελέσει κίνητρο για καλύτερες επιδόσεις στο μέλλον, στην πραγματικότητα λειτουργεί αποθαρρυντικά αντί να ενθαρρύνει!
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Οι γονείς θα πρέπει να θυμούνται πως το κάθε παιδί αναπτύσσεται με διαφορετικούς ρυθμούς. Υπάρχουν παιδιά που αναπτύσσονται νωρίτερα, άλλα αργότερα και κάποια με πιο σταθερό ρυθμό καθώς μεγαλώνουν. Όταν οι γονείς συγκρίνουν τις επιδόσεις και τα αποτελέσματα των παιδιών τους, μπορεί να διαμορφώσουν μία εικόνα που να μην είναι και τόσο ρεαλιστική.
Οι γονείς θα πρέπει να δίνουν έμφαση και να έχουν ως σημείο αναφοράς την προσπάθεια και την πρόοδο που κάνει το παιδί τους! Για παράδειγμα, “Τα γράμματά σου είναι πολύ καλύτερα από χτες ή από των προηγούμενων ημερών!”, “Έχεις κάνει μεγάλη βελτίωση τις τελευταίες μέρες ή βδομάδες στον τρόπο που οργανώνεις τα πράγματά σου!”
Οι γονείς θα πρέπει να θυμούνται πως τα παιδιά όπως και οι μεγάλοι, έχουν διαφορετικές κλίσεις, ενδιαφέροντα, δυνατά και αδύναμα σημεία. Από το να συγκρίνουν οι γονείς τα παιδιά, είναι προτιμότερο να τα βοηθήσουν να βρουν τις ικανότητες και τα ενδιαφέροντά τους! Μπορεί για παράδειγμα ένα παιδί να μην είναι πολύ καλό στο ποδόσφαιρο όπως είναι το παιδί του γείτονα, αλλά μπορεί να είναι πολύ καλό στη ζωγραφική! Οι γονείς θα πρέπει να αναγνωρίζουν πως τα δυνατά σημεία ή τα ενδιαφέροντα του παιδιού τους, μπορεί να είναι τελείως διαφορετικά από αυτά των φίλων ή των αδελφών τους.
Τέλος αλλά εξίσου σημαντικό είναι ότι πρέπει οι προσδοκίες που έχουν οι γονείς από τα παιδιά τους να είναι ρεαλιστικές. Όλοι οι γονείς έχουν όνειρα για τα παιδιά τους, αλλά αυτά δεν μπορεί να μην είναι σύμφωνα με τα ταλέντα και τα ενδιαφέροντα των παιδιών. Αν για παράδειγμα οι προσδοκίες των γονιών είναι πολύ υψηλές, το παιδί είναι πολύ πιθανό να οδηγηθεί στην παραίτηση.
Για να βοηθήσουν οι γονείς το παιδί, θα πρέπει να θυμούνται πως τα παιδιά δεν τρέχουν σε αγώνα ταχύτητας στην ομιλία, στην ανάγνωση, στη γραφή, στα μαθηματικά ή σε οτιδήποτε άλλο. Το κάθε παιδί είναι μοναδικό και του αξίζει να προοδεύσει με το δικό του ρυθμό! Οι γονείς θα πρέπει να είναι περήφανοι για τις επιδόσεις τους και την προσπάθειά τους στο σχολείο, στα αθλήματα και στις άλλες δραστηριότητες. Να γιορτάζουν μαζί τα πρώτα τους βήματα και τις μεγάλες τους στιγμές!
Ελένη Σίγκου για
Parentshelp.gr
Βιβλιογραφία:
Association for Psychological Science (2008). Social Comparisons in Early Childhood. ScienceDaily. Retrieved August 18, 2013, from http://www.sciencedaily.com-/releases/2008/10/081030123949.htm
Chafel, J. A. (1986). Social Comparisons by Young Children: A Structural Analysis. Early Childhood Research Quartely, 1, 155-165.
Craig, G. J. & Baucum, D. (2002). Human Development. Prentice Hall, USA.
