Επιστρέφει από το σχολείο και ανοίγουν οι κεραίες ανίχνευσης συναισθημάτων. Πέρασε άραγε καλά; Μήπως έγινε κάτι που το στεναχώρησε; Μήπως δεν είναι πολύ γελαστή; Μήπως να πάμε μια βόλτα για να πάρουμε εκείνα τα αυτοκόλλητα που την κάνουν τόσο χαρούμενη…
Αν μας ρωτούσαν τι θα θέλαμε για τα παιδιά μας, είμαι σχεδόν βέβαιη πως οι περισσότεροι θα λέγαμε να είναι απλά ευτυχισμένα! Εξάλλου για αυτό δεν παλεύουμε καθημερινά; Να προσφέρουμε απλόχερα ευτυχία στα παιδιά χρησιμοποιώντας κάθε τρόπο και μέσο. Πολύ συχνά, με το που ανιχνεύσουμε ίχνος λύπης, αναστάτωσης, παρεμβαίνουμε για να απαλύνουμε τα αρνητικά συναισθήματα λειτουργώντας σαν ανθρώπινες πιπίλες. Και που είναι το κακό; μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος. Αν μπορώ να λειτουργήσω βοηθητικά για να μην υποφέρει το παιδί μου γιατί να μην το κάνω;
Στην πραγματικότητα όμως αν θέλουμε ευτυχισμένα παιδιά, πρέπει και οφείλουμε να τα διδάξουμε πως να διαχειρίζονται τα αρνητικά τους συναισθήματα. Πώς να διαχειρίζονται όλα τα μεγάλα συναισθήματα όπως είναι ο θυμός, η ματαίωση, η απογοήτευση, η θλίψη χωρίς να προσπαθούμε συνεχώς να τα προστατέψουμε από αυτά γίνοντας άθελά μας η πρώτη τους σχέση εξάρτησης.
Τα παιδιά που είναι συμφιλιωμένα με όλων των ειδών τα συναισθήματα, είναι πιο συμφιλιωμένα με τον εαυτό τους και μελλοντικά μπορούν να λειτουργήσουν πιο εύκολα σε ένα εργασιακό περιβάλλον, να δημιουργήσουν υγιείς φιλικές και συντροφικές σχέσεις. Αντίθετα, τα παιδιά που δεν μπορούν να διαχειριστούν τον θυμό, τη λύπη, την ενόχληση τους, είναι πολύ πιθανό σαν ενήλικες να αναζητήσουν εξωτερικές πηγές ηρεμίας όπως το φαγητό, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, κακές σχέσεις συνεξάρτησης, αποφεύγοντας έτσι την επαφή με το πραγματικό τους συναίσθημα.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Το πρώτο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αποδεχτούμε τα αρνητικά συναισθήματα του παιδιού χωρίς τη διάθεση να τα διορθώσουμε άμεσα. Σκεφτείτε λίγο το εξής. Ας υποθέσουμε πως είχατε μια κακή μέρα και θέλετε να μοιραστείτε με τον σύντροφό σας αυτό που νιώθετε. Στην πραγματικότητα δεν θέλετε να σας δώσει μια λύση στην κατάσταση αλλά να εκφράσετε τα συναισθήματά σας και να νιώσετε ότι αυτά ακούγονται και γίνονται αντιληπτά από αυτόν.
Το ίδιο λοιπόν ισχύει και στα παιδιά. Αν για παράδειγμα επιστρέψει μια μέρα από το σχολείο με κλάματα επειδή δεν πήρε καλό βαθμό, προκειμένου να σταματήσουμε το κλάμα ίσως μπούμε στον πειρασμό να πούμε θα πάρω τον δάσκαλο τηλέφωνο. Δεν χρειάζεται όμως να κοιτάνε πάντα εμας ως λύση στο κάθε τους πρόβλημα γίνοντας έτσι η πρώτη τους σχέση εξάρτησης. Να θυμάστε, όταν οι γονείς υπερλειτουργούμε, τα παιδιά υπολειτουργούν. Μπορούμε να δοκιμάσουμε λέγοντας “Δείχνεις αρκετά αναστατωμένος. Τι σκοπεύεις να κάνεις; Τι διαφορετικό θα έκανες την επόμενη φορά;”
Σίγουρα είναι δύσκολο να βλέπουμε το παιδί που λατρεύουμε να είναι αναστατωμένο ή να απογοητεύεται. Δουλεύοντας τα συναισθήματά του όμως αποκτά μια σπουδαία δεξιότητα ζωής. Σκεφτείτε πως κάθε δική μας παρόρμηση να σώσουμε το παιδί από αυτό που νιώθει του δίνει το μήνυμα πως δεν μπορεί να το διαχειριστεί μόνο του.
Δεν πρέπει να αρνούμαστε τα συναισθήματα των παιδιών πιστεύοντας πως έτσι θα φύγουν. Αντίθετα δείχνοντας ενσυναίσθηση, βοηθάμε τα παιδιά να αποκωδικοποιούν και να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους νιώθοντας έτσι ασφάλεια. Αντί να πούμε “σταμάτα να κλαις, σταμάτα να φοβάσαι, σταμάτα να πονάς” μπορούμε να πούμε “βλέπω πως αυτό σου προκάλεσε λύπη, φόβο, πόνο” . Τα παιδιά πρέπει να παίρνουν το μήνυμα “Σε ακούω, σε βλέπω, σε καταλαβαίνω”.
Επίσης είναι σημαντικό να μην χρησιμοποιούμε το φαγητό, τα δώρα ή τις ηλεκτρονικές συσκευές για να κατευνάσουμε ένα συναίσθημα. Προτάσεις όπως “αν σταματήσεις να κλαις θα σου δώσω μια σοκολάτα”, “βαρέθηκες; στενοχωρέθηκες; θες να παίξεις στο κινητό μου;”, μπορεί να σταματούν τα δάκρυα, τη στεναχώρια ή τη βαρεμάρα άμεσα, μακροπρόθεσμα όμως θα είναι πολύ πιο ωφέλιμο για το παιδί να νιώσει τα συναισθήματά του, να έρθει σε επαφή με αυτά.
Αν συμπεριφερόμαστε στα παιδιά σαν είναι εύθραυστα, θα παραμείνουν εύθραυστα. Μπορούμε να πούμε για παράδειγμα “Ξέρω ότι είναι δύσκολο να μιλήσεις στο διπλανό σου για αυτό που σε στεναχώρησε αλλά είμαι σίγουρη πως μπορείς να τα καταφέρεις και στοιχηματίζω πως θα έρθεις ακόμα πιο κοντά τους μόλις το κάνεις”. Δίνοντας στα παιδιά την ευκαιρία να εξασκηθούν σε αυτές τις μικρές συναισθηματικές δυσκολίες, τα βοηθάμε να διαχειριστούν μελλοντικά τις μεγαλύτερες.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως αποτελούμε παράδειγμα για τα παιδιά μας. Όσο πιο συνειδητοποιημένοι είμαστε ως γονείς, τόσο πιο καλοί γονείς είμαστε. Δεν γίνεται να ουρλιάζουμε για να σταματήσουν να φωνάζουν, δεν γίνεται να φωνάζουμε για να ηρεμήσουν. Το να διδάξουμε στα παιδιά να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους προϋποθέτει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τα δικά μας.
Φανταστείτε έναν κόσμο όπου όλοι μας θα μπορούσαμε να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας. Θα χτίζαμε μια κοινωνία πολύ πιο υγιή, όπου τα ζευγάρια θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες τους, στις εργασιακές σχέσεις τα προβλήματα θα λύνονταν πολύ πιο ομαλά, η βία θα μειωνόταν και οι σχέσεις θα γίνονταν πιο ουσιαστικές!
Επομένως, την επόμενη φορά που θα δούμε τα παιδί μη ευτυχισμένο, θυμηθείτε πως δεν πρόκειται να καταρρεύσει από τα μεγάλα του συναισθήματα. Ένα μεγάλο κομμάτι της ψυχικής υγείας είναι η συμφιλίωση με τα συναισθήματά μας. Να έχουμε συναισθηματική ευελιξία και συναισθηματική ανθεκτικότητα για να νιώθουμε ασφάλεια με τον εαυτό μας, και αυτό είναι που θα πρέπει να επιδιώκουμε οι γονείς για τα παιδιά μας!
Ελένη Σίγκου
για Parentshelp.gr
